Οι νευροδιαβιβαστές είναι οι βιολογικές γέφυρες που επικοινωνούν οι νευρώνες (τα εγκεφαλικά κύτταρα) μεταξύ τους. Tα νευρικά κύτταρα συνδέονται το ένα με το άλλο με συνάψεις. Όταν το φορτίο φθάνει σε μια σύναψη, μπορεί να πυροδοτήσει την απελευθέρωση μικροσκοπικών χημικών εκρήξεων που ονομάζονται νευροδιαβιβαστές. Σήματα από διαμορφωμένες μνήμες και σκέψεις κινούνται μέσα σε νευρικά κύτταρα σαν μικρό ηλεκτρικό φορτίο. Οι νευροδιαβιβαστές απελευθερώνονται από ένα κύτταρο στο χώρο μεταξύ αυτού και του αμέσως επόμενου κυττάρου. Αυτό το δεύτερο κύτταρο έχει υποδοχείς που μπορούν να προσλάβουν αυτές τις χημικές ουσίες , (τους νευροδιαβιβαστές) και να ανταποκριθούν. Οι νευροδιαβιβαστές ταξιδεύουν μέσω των συνάψεων, μεταφέροντας σήματα σε άλλα κύτταρα. Ο εγκέφαλος περιέχει αρκετούς διαφορετικούς τύπους νευροδιαβιβαστών, που ενεργούν ως χημικοί αγγελιοφόροι μεταξύ των διαφόρων νευρώνων του εγκεφάλου.
Οι νευροδιαβιβαστές μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση, την όρεξη, το άγχος, τον ύπνο, τον καρδιακό ρυθμό, τη θερμοκρασία του σώματος, την επιθετικότητα, το φόβο, τη συμπεριφορά, την ενεργητικότητα, την ευφορία, τη χαλάρωση την ευδαιμονία, τη μνήμη και πολλές άλλες σωματικές και ψυχολογικές καταστάσεις. Από τους πιο σημαντικούς νευροδιαβιβαστές είναι η ντοπαμίνη, η νορεπινεφρίνη, η νοραδρεναλίνη, η επινεφρίνη (αδρεναλίνη), η ισταμίνη, η σεροτονίνη, η μελατονίνη, η ακετυλοχολίνη και η αδενοσίνη.
Η Ντοπαμίνη.
Το επίπεδο διέγερσης και προσοχής του εγκεφάλου, ελέγχεται βασικά από δύο νευροδιαβιβαστές, τη ντοπαμίνη και τη νοραδρεναλίνη. Η ντοπαμίνη συμβάλλει σε μια πιο έντονη, επίμονη προσήλωση σε ένα στόχο ενώ η νοραδρεναλίνη διευκολύνει μια κατάσταση προσεκτικής επαγρύπνησης για το τι συμβαίνει στο περιβάλλον του ατόμου. Οτιδήποτε μπορεί να αυξάνει τα επίπεδα ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, συμβάλλει στην ενίσχυση του χρόνου αδιάσπαστης προσοχής και συγκέντρωσης.
Προέρχεται από τα το αμινοξύ τυροσίνη που μετατρέπεται σταδιακά σε L-Dopa, ντοπαμίνη και νοραδρεναλίνη. Βρίσκεται στη διατροφή κυρίως σε ζωικές τροφές κρέας, ψάρια, αυγά και γαλακτοκομικά αλλά και σε ξηρούς καρπούς. Από τις φυτικές τροφές μόνο η μπανάνα περιέχει αρκετή ποσότητα. Κάτι που έχει ενδιαφέρον είναι ότι βιταμίνη C παίζει ρόλο στη σύνθεση της ντοπαμίνης.
Είναι ρυθμιστικός νευροδιαβιβαστής του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, ανήκει στην ομάδα των κατεχολαμινών, συμμετέχει σε πολλές λειτουργίες του εγκεφάλου με σημαντικό ρόλο, στη συμπεριφορά και γνωστική λειτουργία, στην εκούσια κίνηση, στα κίνητρα και την ανταμοιβή, στην αναστολή της παραγωγής προλακτίνης ορμόνη της κύησης και γαλουχίας, τον ύπνο, τη διάθεση, την προσοχή, τη συγκέντρωση και τη μάθηση. Οι νευρώνες στους οποίους ο κύριος νευροδιαβιβαστής είναι ντοπαμίνη υπάρχουν κυρίως στην κοιλιακή περιοχή του μεσεγκεφάλου, στη συμπαγή μοίρα της μέλαινα ουσίας, καθώς και τον τοξοειδή πυρήνα του υποθαλάμου. Η βασική βλάβη στη νόσο Parkinson είναι η απώλεια συγκεκριμένων νευρώνων στην περιοχή της μέλαινα ουσίας. Με την απώλεια των νευρώνων της και των νευρικών τους απολήξεων, δημιουργείται έλλειμμα μεταβίβασης του σήματος μέσω ντοπαμίνης, με αποτέλεσμα την κινητική δυσλειτουργία.
Είναι πολυάριθμες οι λειτουργίες της ντοπαμίνης και είναι γνωστό ότι μεταφέρει μηνύματα από νευρώνα σε νευρώνα που έχουν σχέση με συναισθήματα ικανοποίησης, ευχαρίστησης και ευφορίας, αυξάνει την περιέργεια, ξυπνά την φαντασία, ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την αισιοδοξία, δίνει κίνητρο και προκαλεί διάθεση τόσο για μάθηση όσο για σεξ. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο εγκέφαλος των ερωτευμένων είναι γεμάτος ντοπαμίνη. Είναι λοιπόν ο νευροδιαβιβαστής της ευτυχίας και παρέα με την σεροτονίνη, φτιάχνουν συναισθήματα που μας κάνουν να νιώθουμε ευχάριστα. Η έλλειψη σεροτονίνης στον εγκέφαλο εμπλέκεται με την κατάθλιψη και η υψηλή ποσότητα σεροτονίνης κατεβάζει την ντοπαμίνη, όπως και το αντίστροφο.
¨Παν μέτρο άριστον¨ λοιπόν ιδιαίτερα σε αυτήν την λεπτή γραμμή ισορροπίας.
Να σημειωθεί ότι η αυξημένη ντοπαμίνη δημιουργεί μια πιο ισχυρή εντύπωση που μέχρι τώρα δεν την ήξερε ο οργανισμός και για αυτό τον λόγο εμφανίζεται η σχιζοφρενική κρίση η οποία ανάλογα με το ερέθισμα παρουσιάζεται σαν ψευδαίσθηση, υπερδιέγερση ή οτιδήποτε άλλο χαρακτηρίζει την συμπτωματολογία της.
Τα ναρκωτικά αυξάνουν πολύ τα επίπεδα ντοπαμίνης και ταράζουν την ισορροπία της σεροτονίνης , τέτοια είναι οι αμφεταμίνες το ecstacy το LSD και η κοκαΐνη που λόγο της υπερβολικής ευχαρίστησης που προκαλούν, δημιουργούν εξάρτιση ψυχολογική.Με αυτή τη ψυχολογική ανισορροπία που προκαλούν στον οργανισμό επέρχεται παρερμηνεία της πραγματικότητας και εντέλει ψήχωση. Αντίθετα με τα οπιούχα που προκαλούν κυρίως σωματική εξάρτιση και απώλεια ζωής.
Η Σεροτονίνη.
Προέρχεται από τα το αμινοξύ τρυπτοφάνη. Η τρυπτοφάνη αρχικά μετατρέπεται σε 5-υδροξυτρυπτοφάνη (5-HTP) και αυτή με τη σειρά της μετατρέπεται σε σεροτονίνη. Οι καταλύτες μετατροπής είναι πολύ βασικά συστατικά που πάντα πρέπει να προσέχουμε ώστε να τα παρέχουμε επαρκεί στον οργανισμό μας από μια ισορροπημένη διατροφή.
Η σεροτονίνη είναι η χημική ουσία που ηρεμεί το σώμα μας, που μας χαρίζει ευθυκρισία, την δυνατότητα να διαχωρίζουμε το φανταστικό απ’το πραγματικό, το λάθος από το σωστό, το να συμπαθούμε ή να αντιπαθούμε, να αγαπάμε ή μισούμε τους ανθρώπους βάσει της εικόνας που αυτοί μας δίνουν. Ανήκει και αυτή στην οικογένεια των μονοαμίνων και συγκεκριμένα των ινδολαμίνων. Σημαντικές ποσότητες σεροτονίνης ανευρίσκονται στο ανώτερο εγκεφαλικό στέλεχος και ιδιαίτερα στη γέφυρα και τον προμήκη μυελό.
Ευθύνεται για την ηρεμία, τη χαλάρωση και την ευδαιμονία. Ενδεχόμενη ανισορροπία μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα συμπεριφοράς, όπως υπερδραστηριότητα ή βία. Αντίθετα η έλλειψή της προκαλεί νευρώσεις κατάθλιψη, διαταραχές του ύπνου, μειωμένη κριτική ικανότητα.
Ο καλύτερος τρόπος για ενδυναμώσουμε το σύστημα των νευροδιαβιβαστών είναι η ξεκούραση, ο καλός ύπνος και η Μεσογειακή Διατροφή όπου συμπεριλαμβάνεται και η τακτική άσκηση.
Τροφές που πρέπει να εμπεριέχονται αρκετά στη διατροφή για ισορροπημένα επίπεδα παραγωγής της είναι οι μπανάνες, οι μελιτζάνες, τα ακτινίδια, τα ψάρια, η ντομάτα, τα αυγά, η γαλοπούλα, τα φασόλια, τα μήλα, η βρώμη, το κοτόπουλο και φυσικά ο ήλιος. Δυστυχώς και η νικοτίνη αυξάνει τα επίπεδα της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης, όμως ανήκει και αυτή στις ουσίες που προκαλούν εξάρτιση λόγο υπερβολικής ευχαρίστησης και με όλες τις γνωστές αρνητικές επιπτώσεις που προκαλεί το κάπνισμα.
Σύνταξη-Αρθρα-Μελέτη : Χρήστος Καραϊσκάκης
Σύμβουλος-Μέλος D.G.S
Πηγή : Δημήτρης Ζ.Ψυρρόπουλος-Καρδιολόγος
Ηλίας Κανελλόπουλος-Βιολόγος
healthyliving.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου