Σύγχρονες κοινωνίες .

Γκρεμίζουν τα θεμέλια ανατροφής προς εξέλιξη και εξύψωσης του νου οι Σύγχρονες κοινωνίες;; 

  Δικαιολογημένα θα μου πείτε ότι η σύγχρονη κοινωνία μόνο εξέλιξη έχει φέρει μέχρι τώρα στον άνθρωπο . Από την εξέλιξη και ανάπτυξη της βιομηχανίας προς όφελος του ανθρώπινου γένους, την εξέλιξη της τεχνολογίας προς διευκόλυνση του τρόπου ζωής του, μέχρι την εξέλιξη της ιατρικής, στήριγμα και βοήθεια για την περεταίρω ανάπτυξη του [...]  

Πως ορίζετε όμως μια κοινωνία ισορροπημένη, λειτουργική και δίκαιη; Δεν θα σχολιάσω αυτό στο συγκεκριμένο άρθρο, όμως είναι μια καλή ευκαιρία να προβληματιστείτε και εσείς με την σειρά σας και ίσως να βρείτε κάτι ενδιαφέρων. Παρόλα αυτά, με τον όρο κοινωνία ορίζουμε αριθμό ανθρώπων που συμβιώνουν κάτω από κοινά αποδεκτούς κανόνες, τρόπους συμβίωσης και επιβίωσης, με μεταξύ τους σχέσης που μοιράζονται κοινό πολιτισμό.

 Ευρύτερα είναι μια υποδομή φτιαγμένη από μια ποικίλη συλλογή ατόμων. Τα μέλη της μπορεί να είναι από διαφορετικές εθνικές ομάδες. Μπορεί να αποτελείται από μια συγκεκριμένη εθνική ομάδα που ανήκε σε ένα έθνος ή μια ευρύτερη πολιτιστική ομάδα όπως μια νότια ή βόρεια κοινωνία. 

Τι είναι πλέον οφθαλμοφανές σε αυτές τις κοινωνίες του σύγχρονου πολιτισμού;  Υπερπλυθησμιακός κορεσμός και πολιτισμικό σοκ σε περιορισμένο χώρο, σχεδόν ασφυκτικά. 

Ο βομβαρδισμός που υπόκειτο ο ανθρώπινος νους από όλες τις πλευρές του είναι τόσο συνεχείς πλέον, που δεν του μένει ο απαραίτητος χρόνος να φιλτράρει, τι πρέπει να δεχθεί τι όχι, τι μπορεί να ενστερνιστεί, τι να απορρίψει 100%. Με τι να αναρωτηθεί ξανά και ξανά, να το φιλοσοφήσει περαιτέρω, να αναπτύξει ιδέες, προτάσεις, λύσεις. Η πληθώρα των πληροφοριών που  κυκλοφορούν καθημερινά και η ανάγκη να είναι κανείς  «μέσα σε όλα»,  έχει οδηγήσει σε μείωση της συλλογικής προσοχής.

Οι άνθρωποι έχουν πολύ περισσότερα πράγματα στα οποία επικεντρώνουν την προσοχή τους, με αποτέλεσμα συχνά να αφιερώνουν πολύ λιγότερο χρόνο στο καθένα από αυτά. Έτσι δεν έχει χώρο να αναπτυχθεί και να λάμψει ο νους εξυψώνοντας τον άνθρωπο που τον φέρει. 

Θα αναρωτηθείτε μα πώς; Τόσα επιτεύγματα και πόσες άλλες εφευρέσεις έχουν λάβει χώρα και εξυψώθηκαν λαμπρά μυαλά απ' όλα τα μέρη του πλανήτη μας από την αρχαιότητα ως τώρα. Δεν θα διαφωνήσω. Όμως αναλογιστήκατε ποτέ ότι όλοι αυτοί που έμειναν στην ιστορία, με διδασκαλίες, σοφίες, ιδέες, προβληματισμούς, λύσεις, ευρεσιτεχνίες, με σειρές ανακαλύψεων, ήταν αποκομμένοι από όλα τα προβλήματα του βιοπορισμού και απομονωμένοι από τα κοινωνικά προβλήματα; Τα μετακυλούσαν ως προβλήματα που έπρεπε να βγουν εις πέρας από άλλους, όπως αυλικούς που απαρτίζονταν κοντά τους, σύζυγοι, ετέρες και υπηρέτες, παραμένοντας αφοσιωμένοι σε αυτό που τους κέντρισε το νου ή σε αυτό που γεννήθηκε από αυτόν.  

Σχεδόν το ίδιο συμβαίνει και στην σύγχρονη εποχή, με χορηγούς και ομάδες στήριξης που περιβάλλουν τον άνθρωπο, στην περίπτωση που  υπάρχει κάτι αξιόλογο να αναδειχτεί μέσο αυτού, υποβοηθώντας τον να λάμψει.  

Αυτό που σίγουρα μπορεί να αντιληφθεί κάποιος είναι ότι πρόκριτε κυρίως για πιο ευκατάστατους από το γενικότερο πλήθος και ίσως ήταν διακεκριμένα μέλη στην κοινωνία όπου ζήσανε. Ακόμα και αν δεν ήταν έτσι, μπορούσαν τουλάχιστον να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις και απαιτήσεις των κοινωνιών. Ή στην έσχατη περίπτωση, δεν τους ένοιαζε καν αν δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στην υποχρέωση που τους αναλογιζόταν, αφού δεν είχαν να χάσουν και κάτι.

Κάνω μια μικρή παρένθεση για να γίνει κατανοητό ότι πάντοτε ήταν προνόμιο ορισμένων να έχουν την ευκαιρία να λαμβάνουν εκπαίδευση και διδασκαλία από σοφότερους και ανώτερους πνευματικά δασκάλους. Αυτό που άλλαξε από την ύστερη αρχαιότητα είναι ότι στις σύγχρονες κοινωνίες πολύ περισσότεροι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε γνώση και πληροφόρηση. Όμως ο αριθμός των νέων που λαμβάνουν ποιοτική εκπαίδευση και σοφία για την έπειτα εξέλιξη έχει συρρικνωθεί τόσο που μπορούμε να τους αριθμήσουμε στις δυο παλάμες των χεριών μας.  

Στις νεότερες και σύγχρονες κοινωνίες η τάση που επικρατεί είναι να φορτωνόμαστε ολοένα και περισσότερες υποχρεώσεις. Τα ολοένα και περισσότερα δικά μας "θέλω" έχουν ως αποτέλεσμα την δημιουργία των υποχρεώσεων αυτών. Ο κάθε άνθρωπος ως μέλος μέσα στην κοινωνία, έχει χάσει την ηρεμία του στην προσπάθεια να καλύπτει τις ανάγκες του και να ανταπεξέρχεται στις υποχρεώσεις.

Θα ωφεληθούμε από αυτή την αρχή του Δημόκριτου που μας δείχνει πως η ηρεμία έγκειται στο να μην αναλαμβάνουμε καθήκοντα είτε στις δημόσιες είτε στις ιδιωτικές συναναστροφές, που να είναι περισσότερα ή μεγαλύτερα από τους πόρους μας. Για όσους τρέχουν από δω και από κει ασχολούμενοι με μια πληθώρα καθηκόντων, δεν περνά ημέρα που να μην προκύψει κάποιο πρόβλημα, από άτομα ή πράγματα, το οποίο θα προκαλέσει στον νου τους θυμό. Όπως ακριβώς, όταν σπεύδουμε στα πολυσύχναστα μέρη της πόλης, αναπόφευκτα θα πέσουμε πάνω σε πολλούς ανθρώπους και θα σκοντάψουμε σε κάποιο σημείο, θα καθυστερήσουμε σε κάποιο άλλο, θα πιτσιλιστούμε με λάσπη σε ένα τρίτο, ομοίως και με αυτόν τον διασκορπισμένο και ασυντόνιστο τρόπο ζωής, πολλά εμπόδια και πολλές διενέξεις θα ανακύψουν στον δρόμο μας: κάποιος θα διαψεύσει τις ελπίδες μας, κάποιος άλλος θα καθυστερήσει την εκπλήρωσή τους, κάποιος τρίτος θα τις εμποδίσει, τα εγχειρήματά μας δεν θα ακολουθούν την πορεία που είχαμε χαράξει. Το αποτέλεσμα είναι πως, όταν κάποια πράγματα προκύπτουν αντίθετα από τις προθέσεις μας, χάνουμε την υπομονή μας τόσο με τους ανθρώπους όσο και με τα πράγματα, και θυμώνουμε ακόμα και για τους πιο ασήμαντους λόγους, με κάποιο άτομο, με ένα καθήκον, με έναν τόπο, με την τύχη, με τον ίδιο μας τον εαυτό. Οπότε, για να διατηρηθεί ήρεμος ο νους, δεν πρέπει να διασκορπίζεται ή να φθείρεται ερχόμενος σε επαφή με πολλά διαφορετικά πράγματα ή με πράγματα που υπερβαίνουν τις δυνατότητές μας. Μπορούμε εύκολα να τοποθετήσουμε έναν ελαφρύ ζυγό στον λαιμό μας και να μετακινούμε το φορτίο μας εδώ ή εκεί χωρίς να σκοντάφτουμε, όταν όμως είμαστε υπερφορτωμένοι, από χέρια άλλων, με φορτίο που οριακά μπορούμε να αντέξουμε, επιβαρυνόμαστε υπερβολικά και τα παρατάμε με την πρώτη ευκαιρία. Ακόμα και όταν στεκόμαστε κάτω από το φορτίο, παραπαίουμε, ανίκανοι να αντέξουμε το βάρος. 

Ένας εκ των σοφότερων ανθρώπων που περπάτησε στη Γη, όπου εκτός της “ατομικής” θεωρίας της ύλης, του “ον” και “μη ον” και πολλών άλλων εννοιών που διαμόρφωσε και συνέγραψε, αναφέρθηκε και περί ευθυμίας της ψυχής. Ο Δημόκριτος ισχυρίζεται πως εύθυμη, άρα ευτυχισμένη ψυχή είναι μόνο εκείνη που διατηρεί το μέτρο. Αλλά πώς γνωρίζει κανείς πότε έχει ξεπεράσει το μέτρο; «Όταν κάποιος νιώθει μεγάλη ένταση και ανησυχία, σημαίνει πως έχασε το μέτρο και έφτασε στην υπερβολή». Αν έχετε τόσες πολλές ανεκπλήρωτες επιθυμίες, ώστε να χάνετε την ηρεμία σας ή να βρίσκεστε σε συνεχή εκνευρισμό, περιορίστε τις και προσπαθήστε ν’ απολαμβάνετε περισσότερο εκείνα που ήδη έχετε.

Πρέπει επίσης να λαμβάνουμε υπόψιν να μην φτάνουμε σε σωματική εξάντληση επειδή σκοτώνει οτιδήποτε ευγενές και γαλήνιο μέσα μας και ξυπνά τις σκληρές μας πλευρές. [...] Όπως η πείνα και η δίψα πρέπει να αποφεύγονται για τους ίδιους λόγους. Φθείρουν και βάζουν φωτιές στον νου. 

Ελπίζω να γίνεται αντιληπτό πως, η ηρεμία είναι η κινητήριος δύναμη για ένα νου ώστε να εξυψωθεί και να ανθίσουν ιδιότητες του που μόνο καλύτερο άνθρωπο μπορούν να μας κάνουν. Θα μείνω εδώ και θα τολμήσω να αφήσω να εννοηθεί από μόνο του στον κάθε ένα ξεχωριστά όπως αυτός νομίζει καλύτερα. 

Μελέτη-Σύνταξη-Άρθρο: Χρήστος Καραϊσκάκης

Σύμβουλος Εναλλακτικής-Αθλητικής Διατροφής

πηγές : ΣΕΝΕΚΑΣ. ΚΙΚΕΡΩΝ. ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ